Το τελευταίο διάστημα το Σαχέλ βρίσκεται στην επικαιρότητα με αφορμή την κύρωση της ελληνογαλλικής συμφωνίας στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Πώς φτάσαμε όμως να μας απασχολεί το Σαχέλ, όπως ονομάζεται η τεράστια λωρίδα γης, νότια της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική;
Η συγκεκριμένη περιοχή, η οποία θεωρείται ως μία από τις πλέον ασταθείς του κόσμου, καθώς μαστίζεται από φτώχεια, βιώνει όλες τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, χαρακτηρίζεται από συνεχείς εναλλαγές στην εξουσία μέσω πραξικοπημάτων, διαθέτει ένα τεράστιο ορυκτό πλούτο, ενώ αποτελεί ταυτόχρονα μια περιοχή που αναπτύσσονται ισλαμιστικά κινήματα που δρουν τα μέλη τους είτε στην περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής είτε σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Το παραπάνω εκρηκτικό μίγμα δημιουργεί συνέπειες ορατές στα κράτη που αποτελούν τη ζώνη του, η οποία εκτείνεται, από δυτικά προς ανατολικά, από την βόρεια Σενεγάλη, συνεχίζει νότια Μαυριτανία, κεντρικό Μάλι, βόρεια Μπουρκίνα Φάσο, κεντρικό Νίγηρα, βόρεια Νιγηρία, κεντρικό Τσαντ, κεντρικό Σουδάν, μια μικρή έκταση στα βόρεια του Νότιου Σουδάν και καταλήγει στη βόρεια Ερυθραία στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας. Από αυτές, οι πέντε χώρες -Νίγηρας,Τσαντ, Μαυριτανία, Μπουργκίνα Φάσο και Μάλι- συνέστησαν το 2014 την ομάδα G5-Sahel, έναν πολιτικοστρατιωτικό οργανισμό με στόχο, όπως διακηρύσσουν, τον περιορισμό της διάδοσης του ριζοσπαστικού σουνιτικού ισλάμ.
Στην πραγματικότητα όμως, πίσω από τις εξελίξεις που σημειώνονται σε αυτή την τεράστια έκταση βρίσκονται οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που ανταγωνίζονται για τον έλεγχο και την επιρροή πάνω στις χώρες και τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους τους. Βασικό ρόλο διαδραματίζει η Γαλλία στηριζόμενη άτυπα από τις ΗΠΑ, αλλά σημαντική διείσδυση έχουν ήδη στις χώρες της ζώνης η Κίνα, η Ρωσία, ενώ ακόμη και η Τουρκία παρεμβαίνει στην περιοχή. Με πρόσχημα την αντιμετώπιση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις επεμβαίνουν, ιδιαίτερα η Γαλλία που έχει εμπλακεί με στρατιωτικές δυνάμεις, οργανώνουν πραξικοπήματα και στρατιωτικές επιχειρήσεις για να προωθήσουν τα ιμπεριαλιστικά τους συμφέροντα. Τελευταίο πραξικόπημα αυτό που έγινε πριν λίγες μέρες στο Σουδάν, που ανέτρεψε τους προηγούμενους πραξικοπηματίες και αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων πρέπει να είναι δυσαρεστημένοι οι Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές που ζητούν την αποκατάσταση της προηγούμενης «συνταγματικής τάξης», ενώ οι Ρώσοι δεν φαίνεται να ενοχλούνται και πολύ από το τελευταίο πραξικόπημα.
Κύριος αντίπαλος του συνασπισμού Γαλλίας – G5-Sahel, είναι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος της Μεγάλης Σαχάρας (EIGS), που ιδρύθηκε αρχικά από τους ισλαμιστές Τουαρέγκ στη Δυτική Αφρική και σταδιακά επεκτάθηκε σε όλη σχεδόν τη ζώνη του Σαχέλ. Η δράση του EIGS εκτείνεται σε εδάφη του Μάλι, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, της Μπουρκίνα Φάσο, της Αλγερίας και της Λιβύης. Η συγκεκριμένη οργάνωση, έχει κεντρικά ελεγχόμενη πολιτική αλλά και στρατιωτική δομή, αντλώντας επιρροές από το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα.
Γιατί η Γαλλία ενδιαφέρεται για το Σαχέλ;
Το ενδεχόμενο εμπλοκής της χώρας μας
Το Σαχέλ ουσιαστικά είναι μια ζώνη που συνδέει την κεντρική με τη βόρεια Αφρική. Με το πρόσχημα του πολέμου κατά των ισλαμιστών, η Γαλλία δραστηριοποιείται στρατιωτικά στην περιοχή αυτή από το 2013, ερχόμενη σε αντιπαράθεση για το θέμα αυτό και με την Τουρκία. Η Γαλλία έχει στρατηγικά οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή, καθώς εκεί δραστηριοποιούνται γαλλικοί επιχειρηματικοί κολοσσοί.
Η Total, η Bouygues, η Ballore και η Areva είναι μερικές μόνο από τις εταιρείες οι οποίες εμπλέκονται στην περιοχή που εκτείνεται από το Σαχέλ μέχρι την Κύπρο. Η Γαλλία επεμβαίνει όλο και πιο έντονα στην Κεντρική, Βόρεια Αφρική και Μεσόγειο, στο περιθώριο που αφήνει η εστίαση των ΗΠΑ στον Ινδοειρηνικό για την αντιμετώπιση της Κίνας. Εδώ βρίσκεται και η ρίζα της αντιπαράθεσης του γαλλικού ιμπεριαλισμού με τα συμφέροντα της Τουρκίας, καθώς διεκδικούν τον ίδιο γεωπολιτικό χώρο.
Να σημειώσουμε πως ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το Μάλι, εδώ και περίπου 2 χρόνια με πρωτοβουλία της Γαλλίας δημιουργήθηκε η Task Force Takuba με συμμετοχή συνασπισμού κρατών-μελών της ΕΕ (Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Πορτογαλία κ.ά.), με στόχο οι Ένοπλες Δυνάμεις της συγκεκριμένης χώρας να αποκτήσουν την «απαιτούμενη επιχειρησιακή αυτονομία» προς αντιμετώπιση των ισλαμιστικών οργανώσεων που δρουν στην περιοχή. Η Task Force Takuba εντάσσεται στην ευρύτερη -επίσης- γαλλική ιμπεριαλιστική επιχείρηση με την ονομασία Barkhane που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2014 με τη συμμετοχή περισσοτέρων από 5.000 στρατιωτών. Το πιθανότερο είναι πως στο ενδεχόμενο επίκλησης του άρθρου 18 της ελληνογαλλικής συμφωνίας από το Παρίσι, οι ελληνικές δυνάμεις θα επιχειρήσουν στο πλαίσιο της συγκεκριμένης στρατιωτικής δύναμης.
Όπως εκτιμάται, σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται να ενταχθεί και η «ελληνική συνδρομή», στο ενδεχόμενο που η Γαλλία κάνει επίκληση του άρθρου 18 της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας. Το ενδεχόμενο εμπλοκής της χώρας μας στις συγκεκριμένες στρατιωτικές ιμπεριαλιστικές επιχειρήσεις σχετίζεται με το γεγονός πως στο συγκεκριμένο άρθρο τής ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας υπάρχει, μεταξύ άλλων, πρόβλεψη για «κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος» με την παράγραφο ι του άρθρου να αναφέρεται σε «συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ».
