Σκηνές χάους και αιματοχυσίας καταγράφηκαν στις μεγαλύτερες πόλεις του Καζακστάν και ιδιαίτερα στην πρώην πρωτεύουσα και οικονομικό κέντρο της χώρας, Αλμάτι.
Την έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια πυροδότησε η αύξηση της τιμής του υγραερίου που αποτελεί το βασικό καύσιμο της χώρας, η οποία είναι πλούσια σε ενεργειακούς πόρους. Μάλιστα εκτός από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το Καζακστάν είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας μεταλλεύματος ουρανίου παγκόσμια.
Το Καζακστάν θεωρείται «πίσω αυλή» της Ρωσίας, της οποίας αποτελεί βασικό σύμμαχο, ενώ συνορεύει και με την Κίνα και έχει ενταχθεί στον νέο κινέζικο «δρόμο του μεταξιού» (Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος). Έχει ισχυρή ρωσική μειονότητα (30% του πληθυσμού είναι Ρώσοι και ρωσόφωνοι) ενώ συνορεύει με την κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ της δυτικής Κίνας στην οποία ζουν οι τουρκόφωνοι Ουϊγούροι, (230.000 από αυτούς ζουν και στο Καζακστάν) τους οποίους, σύμφωνα με τη Δύση, καταπιέζει το Πεκίνο.
Εν μέσω περιορισμού της ενημέρωσης και διακοπής της επικοινωνίας, πληροφορίες κάνουν λόγο για μετατροπή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και οργανωμένης («έμπειρης» ανέφερε ο πρόεδρος της χώρας) μερίδας των διαδηλωτών, με έντονη κοζάκικη εθνικιστική ρητορική. Μάλιστα πληροφορίες κάνουν λόγο για οργανωμένη δράση «μη κυβερνητικών οργανώσεων» με ισχυρό δυτικό «αποτύπωμα» και δράση στην Ουκρανία και τη Λευκορωσία.
Σε μια προσπάθεια να εκτονώσει -ανεπιτυχώς όπως αποδείχθηκε- την κατάσταση, ο πρόεδρος της χώρας Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ αποδέχθηκε την παραίτηση της κυβέρνησης, τα μέλη της οποίας θα συνεχίσουν να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους έως ότου σχηματιστεί νέα.
Σύμφωνα με όσες πληροφορίες είδαν το φως της δημοσιότητας, οι διαδηλωτές τελικά κατέλαβαν το αεροδρόμιο και πυρπόλησαν κυβερνητικά κτήρια και οχήματα (ακόμη και ασθενοφόρα), λεηλάτησαν καταστήματα και τράπεζες και συγκρούσθηκαν ένοπλα με τον στρατό και τις δυνάμεις ασφαλείας.
Ο κρατικός τηλεοπτικός σταθμός του Καζακστάν μετέδωσε ότι ένοπλοι περικύκλωσαν δύο μεγάλα νοσοκομεία στο Αλμάτι και δεν άφηναν ασθενείς και ιατρικό προσωπικό να μπουν μέσα.
Οι πληροφορίες κάνουν ακόμη λόγο για δεκάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες. Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Ιντερφάξ η αστυνομία του Αλμάτι ανακοίνωσε ότι «δεκάδες ταραξίες εξαλείφθηκαν» ενώ και ο υφυπουργός Υγείας, Ατζάρ, ανέφερε πως «περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι έχουν τραυματιστεί μετά τις ταραχές σε διάφορες περιοχές, σχεδόν 400 από αυτούς νοσηλεύονται και 62 βρίσκονται στην εντατική».
Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν τον Τοκάγεφ να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και οδήγησε στην επέμβαση του στρατού. Παράλληλα ζήτησε την στήριξη του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), που αποτελείται από έξι πρώην σοβιετικά κράτη, για να μπει φρένο στη δράση των «τρομοκρατικών στοιχείων», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Σε διάγγελμά του ανακοίνωσε πως σκοπεύει να «δράσει όσο το δυνατόν πιο σκληρά» καθώς η κατάσταση στη χώρα γίνεται «εξαιρετικά τεταμένη».
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου του Οργανισμού και πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, ανακοίνωσε πως αποφασίστηκε η ανάπτυξη «ειρηνευτικών δυνάμεων».
«Με βάση το αίτημα του Προέδρου του Καζακστάν Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ και ενόψει της απειλής για την εθνική ασφάλεια και την κυριαρχία της Δημοκρατίας του Καζακστάν, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής επέμβασης, το Συμβούλιο Συλλογικής Ασφάλειας του CSTO, σύμφωνα με το άρθρο 4 της Συλλογικής Συνθήκη Ασφαλείας, αποφάσισε να αναπτύξει τις Συλλογικές Ειρηνευτικές Δυνάμεις του CSTO στο Καζακστάν», έγραψε ο Πασινιάν στη σελίδα του στο Facebook.
«Οι δυνάμεις θα αναπτυχθούν για περιορισμένο χρονικό διάστημα προκειμένου να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στη χώρα», πρόσθεσε, με τις πρώτες ρωσικές δυνάμεις να αναπτύσσονται ήδη στη χώρα.
Κάλεσμα για αυτοσυγκράτηση από ΗΠΑ – ΕΕ Για υποκίνηση από το εξωτερικό κάνει λόγο η Ρωσία
Οι ΗΠΑ κάλεσαν τις αρχές του Καζακστάν να επιδείξουν «αυτοσυγκράτηση» και εξέφρασαν την ευχή οι διαδηλώσεις να είναι «ειρηνικές». Η εκπρόσωπος του Αμερικανού προέδρου, Τζεν Ψάκι, διέψευσε ως «ψευδείς κατηγορίες της Ρωσίας» περί αμερικανικής υποκίνησης των διαδηλώσεων και ότι αυτό εντάσσεται στη «ρωσική στρατηγική παραπληροφόρησης». Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε να αποκατασταθεί η ηρεμία.
Από τη μεριά του το ρωσικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε πως οι ταραχές «είναι μια προσπάθεια να υπονομεύσουν την ασφάλεια και την ακεραιότητα του κράτους».
Η εκπρόσωπός του, Μ. Ζαχάροβα, τόνισε πως: «Θεωρούμε ότι τα πρόσφατα γεγονότα σε μια φιλική χώρα είναι μια προσπάθεια -ξένης έμπνευσης- να χρησιμοποιηθούν ένοπλες και εκπαιδευμένες ομάδες ανθρώπων βίαια για να υπονομεύσουν την ασφάλεια και την ακεραιότητα του κράτους».
Η Ζαχάροβα υπογράμμισε επίσης πως η Ρωσία ενδιαφέρεται να αποκαταστήσει το status quo στο Καζακστάν και θα βοηθήσει τις αρχές να σταματήσουν τη βία.
