Όσο προχωρά η αποχώρηση των αμερικανοΝΑΤΟικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, τόσο επιβεβαιώνεται ότι αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης αναδιάταξης της στρατιωτικής και όχι μόνο παρουσίας των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ στην περιοχή, στο πλαίσιο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού με την Κίνα και τη Ρωσία. Ο ίδιος ο Μπάιντεν, άλλωστε, από την πρώτη στιγμή που ανακοίνωνε το σχέδιο στρατιωτικής αποχώρησης από το Αφγανιστάν, τόνιζε χαρακτηριστικά: «Αντί να επιστρέψουμε στον πόλεμο με τους Ταλιμπάν, πρέπει να επικεντρωθούμε στις προκλήσεις που είναι μπροστά μας», ξεχωρίζοντας τον «σκληρό ανταγωνισμό» με την Κίνα.
Παράλληλα, βέβαια, η αναδιάταξη αυτή και οι εξελίξεις γύρω από το Αφγανιστάν δημιουργούν νέες ιμπεριαλιστικές διεργασίες σε όλη την Κεντρική Ασία, με άμεση εμπλοκή της Μόσχας, του Πεκίνου, αλλά και άλλων περιφερειακών δυνάμεων που επιχειρούν να ενισχύσουν τη θέση τους, όπως η Τουρκία και το Ιράν.
Οι ΗΠΑ κάθε άλλο παρά χάνουν το «ενδιαφέρον» τους για την Κεντρική Ασία. Με δεδομένο τον κρίσιμο γεωστρατηγικό ρόλο της περιφέρειας, που αποτελεί «αυλή» τόσο της Κίνας όσο και της Ρωσίας, εντείνονται οι πιέσεις της Ουάσιγκτον σε διάφορες από τις γύρω χώρες, με αντικείμενο μεταξύ άλλων και την επιδίωξη δημιουργίας νέων αμερικανικών βάσεων. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Αφγανιστάν, Κχαλιλζάντ, δήλωσε πως «Οι δυνάμεις μας αποχωρούν από το Αφγανιστάν, αλλά οι ΗΠΑ δεν αφήνουν το Αφγανιστάν».
Στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ για τη συνέχεια στο Αφγανιστάν μπαίνει και η Τουρκία, καθώς στο πλαίσιο του συνολικότερου παζαριού της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα έχει συμφωνηθεί η Τουρκία να αναλάβει μια νέα «επιχείρηση ασφάλειας» για το αεροδρόμιο της Καμπούλ. Το ρόλο που μπορεί να παίξει η Τουρκία, μάλιστα, αναγνωρίζουν και οι Ταλιμπάν οι οποίοι, παρά τις ενστάσεις τους για την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων, μιλούν για «μια σπουδαία ισλαμική χώρα» με την οποία μπορεί να υπάρξει στενή συνεργασία.
Τις εξελίξεις και τις ανακατατάξεις που επιταχύνει η «νέα ατζέντα» των ΗΠΑ στην περιοχή δεν τις παρακολουθεί αμέτοχη η Ρωσία. Με αφορμή την προέλαση των δυνάμεων των Ταλιμπάν σε αφγανικά εδάφη στα σύνορα Αφγανιστάν-Τατζικιστάν και μετά από σχετικό αίτημα της τατζίκικης κυβέρνησης, τέθηκε σε ετοιμότητα ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), η στρατιωτική συμμαχία που συγκρότησε η Ρωσία μαζί με Αρμενία, Λευκορωσία, Καζακστάν, Τατζικιστάν και Κιργιστάν. Από την πλευρά της Ρωσίας, ο ΥΠΕΞ Λαβρόφ ξεκαθάρισε ότι «αν το Τατζικιστάν δεχτεί επίθεση, ασφαλώς, αυτό θα αποτελέσει θέμα άμεσης συζήτησης στον CSTO». Ο ίδιος, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα του διατηρεί στρατιωτική βάση στο Τατζικιστάν, όπως και στο Κιργιστάν, τόνισε ότι «εμείς θα τιμήσουμε τις δεσμεύσεις μας». Παράλληλα δεν παρέλειψε να μιλήσει για την συνολική αποτυχία των ΗΠΑ μετά από 20 χρόνια στο Αφγανιστάν.
Ο ειδικός απεσταλμένος της Μόσχας για το Αφγανιστάν, Καμπούλοφ, προειδοποίησε ότι η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν «δεν πρέπει να εξελιχθεί σε ανασύνταξη των υποδομών ΗΠΑ και ΝΑΤΟ σε χώρες της Κεντρικής Ασίας». Σημειωτέον ότι αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν βρέθηκε στη ρωσική πρωτεύουσα, όπου διαβεβαίωσε τη Μόσχα ότι «δεν θα επιτεθούμε στα σύνορα μεταξύ Τατζικιστάν και Αφγανιστάν» και ότι «η πολιτική μας δεν συνίσταται στην επίθεση». Εκπρόσωπος των Ταλιμπάν δήλωσε ότι η επίσκεψή τους έγινε «για να συζητήσουμε την τρέχουσα κατάσταση στο Αφγανιστάν με τη ρωσική πλευρά, καθώς και να την διαβεβαιώσουμε για το ότι δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει την αφγανική γη για να επιτεθεί στη Ρωσία ή σε γειτονικές χώρες».
Ενδεικτική για την δυναμική των εξελίξεων στο Αφγανιστάν είναι και η κατάληψη εδαφών από τους Ταλιμπάν και στο δυτικό Αφγανιστάν, κοντά σε κρίσιμο σημείο σύνδεσης με το Ιράν. Σημειωτέον ότι και η Τεχεράνη εκφράζει «ανησυχίες» για τις εξελίξεις και ετοιμότητα για πιο ενεργό εμπλοκή, όπως έδειξε και η ενδο-αφγανική συνάντηση που φιλοξένησε πρόσφατα.
Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι, καθώς προχωρά η αποχώρηση των αμερικανοΝΑΤΟικών δυνάμεων από τη χώρα, εντείνονται οι διεργασίες για την επόμενη μέρα. Αφενός για το πώς ΗΠΑ-ΝΑΤΟ θα διασφαλίσουν την επιρροή τους στο ίδιο το Αφγανιστάν, αφετέρου για την αναπροσαρμογή της στρατιωτικής και πολιτικής τους παρουσίας στην ευρύτερη περιοχή, με το βλέμμα στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό με την Κίνα και τη Ρωσία.
