Η δήλωση του Γάλλου προέδρου, Εμ. Μακρόν, πως το να είσαι «σύμμαχος των ΗΠΑ δεν σημαίνει να είσαι υποτελής, δεν σημαίνει ότι δεν έχεις το δικαίωμα να σκεφτείς μόνος» αναφορικά με την Ταϊβάν, θρυμματίζει την υποτιθέμενη ενότητα της ΕΕ απέναντι σε Κίνα και Ρωσία και τραυματίζει σοβαρά την προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου Μπάιντεν να σύρει την ΕΕ στο αντικινεζικό και αντιρωσικό «μέτωπο των δημοκρατιών». Τη δήλωση αυτή ο Μακρόν την έκανε από το Άμστερνταμ, λίγες μέρες μετά την επιστροφή του από το Πεκίνο.
Η δήλωση αυτή συμπυκνώνει και συμπληρώνει την αντίστοιχη τοποθέτησή του σε συνέντευξη στο ειδησεογραφικό μέσο Politico και την εφημερίδα Les Echos μέσα στο προεδρικό αεροσκάφος στη νότια Κίνα. Τόνισε πως σε περίπτωση σύγκρουσης για την Ταϊβάν, «το χειρότερο θα ήταν εμείς, οι Ευρωπαίοι, να μετατραπούμε σε ακόλουθους» και «να προσαρμοστούμε στους αμερικανικούς ρυθμούς και στην κινεζική υπερβολική αντίδραση», τασσόμενος υπέρ μιας «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ. Ο Μακρόν δήλωσε ακόμη ότι «ο μεγάλος κίνδυνος» που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι ότι «εμπλέκεται σε κρίσεις που δεν είναι δικές μας, γεγονός που την εμποδίζει να οικοδομήσει τη στρατηγική της αυτονομία». «Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν οι Ευρωπαίοι … είναι προς το συμφέρον μας να επιταχύνουμε [μια κρίση] στην Ταϊβάν; Όχι», δήλωσε ο Μακρόν.
Επανερχόμενος στο ζήτημα της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ, εξέφρασε την ανησυχία για τον κίνδυνο «να μην υπάρχει πλέον ούτε χρόνος ούτε τα μέσα για τη χρηματοδότηση αυτής της στρατηγικής αυτονομίας». Υποστήριξε ότι «μπορούμε να είμαστε ο τρίτος πόλος, αν έχουμε στη διάθεσή μας λίγα χρόνια για να τον οικοδομήσουμε», αναφέροντας ακόμα πως δεν πρέπει «να ακολουθήσουμε την αμερικανική πολιτική από κάποιο αντανακλαστικό πανικού».
Ο Γαλλικός ιμπεριαλισμός ονειρεύεται την ΕΕ ως έναν τρίτο πόλο ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα με τον ίδιο επικεφαλής. Ακόμη ενδιαφέρεται για την διασφάλιση των γαλλικών συμφερόντων στην Ασία και στον Ινδο-Ειρηνικό. Οι δηλώσεις Μακρόν μπορεί να χρησιμοποιούν ως παράδειγμα προς αποφυγή μια ενδεχόμενη σύγκρουση για την Ταϊβάν όμως στοχεύουν και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Γαλλία ασφυκτιά από την πρόσδεση στο αμερικανικό άρμα και τις οικονομικές συνέπειες από τις αντιρωσικές κυρώσεις που επιβαρύνουν την οικονομική κατάσταση στη χώρα και ρίχνουν λάδι στη φωτιά της κοινωνικής έκρηξης.
Από το Πεκίνο, ο Γάλλος πρόεδρος έβαλε φρένο σε όσους ονειρεύονται μια αποσύνδεση της ΕΕ και της Γαλλίας από την Κίνα. Διαφοροποιήθηκε ξεκάθαρα από την προοπτική της «αναπόφευκτης αύξησης των εντάσεων» μεταξύ Δύσης και Κίνας και πως αυτό είναι ένα σενάριο στο οποίο δεν θέλει «να πιστέψει». Απεναντίας η συνάντησή του με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τσινπίνγκ, μάλλον ως εμβάθυνση των διμερών σχέσεων μπορεί να χαρακτηριστεί. Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος συνοδεύονταν από περισσότερους από 50 επικεφαλής γαλλικών επιχειρήσεων, όπως της «Airbus», της EDF και της «Veolia» δήλωσε πως η Γαλλία και η ΕΕ δεν πρέπει να διαχωριστούν από την Κίνα σε οικονομικό επίπεδο, αλλά να παραμείνουν σε μια «ρεαλιστική και φιλόδοξη οδό». Γνωστοποίησε μάλιστα πως υπογράφτηκαν «σημαντικά συμβόλαια».
Την ώρα που ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός και οι κολαούζοι του απαξιώνουν την διαμεσολαβητική προσπάθεια της Κίνας για την επίλυση της Ουκρανικής κρίσης, ο Μακρόν ανέφερε ότι παρότι το Παρίσι δεν συμφωνεί πλήρως με το κινεζικό σχέδιο, «δείχνει τη βούληση να αναληφθεί ευθύνη και να καταβληθεί προσπάθεια για να οικοδομηθεί μια οδός προς την ειρήνη». Πρόσθεσε δε ότι πρέπει «να βαδίσουμε μαζί και να βρούμε έναν δρόμο ειρήνης», ενώ επεσήμανε πως η Κίνα «λόγω της στενής σχέσης της με τη Ρωσία, η οποία υπογραμμίσθηκε και πάλι τις τελευταίες ημέρες» με την πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου στη Μόσχα, μπορεί «να διαδραματίσει μείζονα ρόλο» στη διευθέτηση της σύγκρουσης.
Χαρακτηριστικά, στην κοινή δήλωση των δύο ηγετών δεν αναφέρεται η Ρωσία, δεν καταδικάζεται η στρατιωτική επέμβασή της και δεν ζητείται η αποχώρηση από την Ουκρανία των ρωσικών στρατευμάτων. Επίσης η δήλωση αναφέρει «τη σημασία όλες οι (εμπλεκόμενες) πλευρές στη σύγκρουση» να σέβονται «επακριβώς» το ανθρωπιστικό διεθνές δίκαιο.
Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις, δημοσίευμα του Bloomberg ανέφερε ότι ο Γάλλος πρόεδρος σχεδιάζει να προτείνει στην Κίνα ένα σχέδιο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Σύμφωνα με το πρακτορείο οι συνομιλίες θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν ήδη από το καλοκαίρι. Συγκεκριμένα ο Μακρόν φέρεται να έδωσε εντολή στον σύμβουλό του, Εμανουέλ Μπον, να συνεργαστεί με τον Γουάνγκ Γι, επικεφαλής του γραφείου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Κίνας, προς αυτή την κατεύθυνση.
Πυκνώνουν τα δρομολόγια Ευρωπαίων αξιωματούχων στο Πεκίνο
Τον πρόεδρο της Γαλλίας συνόδευσε στο Πεκίνο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ήταν σαφώς αμήχανη μπροστά στο εγκάρδιο κλίμα μεταξύ Σι και Μακρόν. Η πρόεδρος της Κομισιόν, την παραμονή της επίσκεψης, είχε επικρίνει τη Κίνα πως «γίνεται όλο και πιο καταπιεστική στο εσωτερικό και πιο διεκδικητική στο εξωτερικό». Είπε μάλιστα πως η Κίνα γύρισε σελίδα στη μεταρρυθμιστική της περίοδο και ότι η εθνική ασφάλεια υπερισχύει της διεθνούς συνεργασίας. Επίσης φαίνεται ότι πίεσε τον Κινέζο πρόεδρο να μην ενδυναμώσει την υποστήριξή του προς την Ρωσία με αντιστάθμισμα την ενίσχυση των εμπορικών δεσμών ΕΕ-Κίνας.
Παρ’ όλα αυτά μιλώντας στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισε πως η «αποσύνδεση» από το Πεκίνο «σαφώς δεν είναι βιώσιμη, επιθυμητή ή ακόμη και πρακτική για την Ευρώπη» καθώς «η Κίνα είναι ζωτικός εμπορικός εταίρος – το εμπόριο μας αντιπροσωπεύει περίπου 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ την ημέρα».
Πάντως αυτά που είπε ο Μακρόν φαίνεται ότι απηχούν και τις απόψεις και άλλων Ευρωπαίων ηγετών. Λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη του Μακρόν στην Κίνα, είχε μεταβεί στην κινεζική πρωτεύουσα και ο Ισπανός Πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος χωρίς να εκφραστεί τόσο ανοικτά όσο ο Μακρόν πέρασε περίπου τα ίδια μηνύματα. Ακόμη και η αμερικανόφιλη Γερμανίδα ΥΠΕΞ, Αν. Μπέαρμποκ, η οποία βρέθηκε τελευταία στο Πεκίνο ήταν πολύ προσεχτική στις δηλώσεις της. Αν και υποτίθεται πως είχε σκοπό να κάνει «διευκρινήσεις μετά την κακή επίσκεψη Μακρόν», είπε τελικά ότι η ΕΕ είναι στην «στην ίδια σελίδα» με τον Γάλλο Πρόεδρο. Τόνισε ότι μια κλιμάκωση μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν θα ήταν το «χειρότερο σενάριο» για τη Γερμανία και την ΕΕ, οι οποίες «δεν μπορούν να είναι αδιάφορες» για την κλιμάκωση των εντάσεων. Επιτείνοντας το ευρωπαϊκό κομφούζιο είπε πως ο Μακρόν «τόνισε για άλλη μια φορά ότι οι πολιτικές της Γαλλίας για την Κίνα αντικατοπτρίζουν τις πολιτικές της ΕΕ για την Κίνα»!
Αντιδράσεις για τις δηλώσεις Μακρόν
Όπως ήταν αναμενόμενο οι δηλώσεις Μακρόν προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις μεταξύ των συμμάχων και εταίρων της Γαλλίας. Ιδιαίτερα επικριτικός ήταν ο Πολωνός Πρωθυπουργός, ο οποίος μιλώντας στο Atlantic Council στην Ουάσιγκτον τόνισε πως «η συμμαχία με τις ΗΠΑ είναι το απόλυτο θεμέλιο της ασφάλειάς μας». Πριν πετάξει για τις ΗΠΑ ο Ματέους Μοραβιέτσκι είπε πως «αντί να οικοδομήσουμε στρατηγική αυτονομία από τις Ηνωμένες Πολιτείες, προτείνω μια στρατηγική εταιρική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Φωτογραφίζοντας τον Μακρόν, είπε πως κάποιες χώρες «προσπαθούν να κάνουν με την Κίνα το ίδιο λάθος που έγινε με τη Ρωσία» ιεραρχώντας τα οικονομικά συμφέροντα πάνω από τη γεωπολιτική ασφάλεια. Πρόσθεσε δε πως «κάποιοι» εννοούν τη στρατηγική αυτονομία ως μια στροφή προς την Κίνα και εξασθένηση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας χαρακτήρισε τις δηλώσεις Μακρόν ως «ατυχείς», ενώ το «Spiegel», επικρίνοντας τον Γάλλο πρόεδρο ανέφερε πως «η κινεζική κυβέρνηση δύσκολα θα μπορούσε να θέσει πιο κομψά» τέτοιες εκτιμήσεις. Πρόσθεσε δε πως «η διαίρεση της Ευρώπης και των ΗΠΑ αποτελεί στόχο της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας εδώ και χρόνια». Καυστικές ήταν και οι δηλώσεις άλλων Γερμανών πολιτικών. Ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, χριστιανοδημοκράτης βουλευτής και πρώην επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Μπούντεσταγκ, έγραψε στο Twitter ότι η γαλλική πολιτική οδηγεί σε «γεωπολιτικό αδιέξοδο» την Ευρώπη. Ο Μακρόν «κατάφερε να μετατρέψει το ταξίδι του στην Κίνα σε ένα πραξικόπημα δημοσίων σχέσεων για τον Σι Τζινπίνγκ και σε καταστροφή της εξωτερικής πολιτικής για την Ευρώπη. Με την ιδέα του για ευρωπαϊκή κυριαρχία, την οποία ορίζει με όρους απόστασης και όχι εταιρικής σχέσης με τις ΗΠΑ, απομονώνεται όλο και περισσότερο στην Ευρώπη», τόνισε. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, έγραψε: «Για να προστατεύσουμε την ελευθερία μας, οι δημοκράτες πρέπει να υπερασπιστούν έναν κόσμο βασισμένο σε κανόνες, στην Ουκρανία και την Ταϊβάν. Πρέπει να ενισχύσουμε τη συμμαχία μας με τις ΗΠΑ!».
Η αμερικανική κυβέρνηση επιχείρησε να κατεβάσει τους τόνους, διαβεβαιώνοντας πως η διμερής σχέση με τη Γαλλία είναι εξαιρετική. Ο εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε: «Θα αφήσουμε το Ελιζέ να μιλήσει για τις δηλώσεις του Γάλλου προέδρου. Εμείς επικεντρωνόμαστε στην καταπληκτική συνεργασία και τον συντονισμό που έχουμε με τη Γαλλία ως σύμμαχο και φίλη χώρα…Εστιάζουμε στο να διασφαλίσουμε ότι μαζί θα ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις εθνικής ασφάλειας και των δύο λαών μας».
Ο Ντόναλντ Τραμπ από τη μεριά του κατηγόρησε τον Μακρόν πως «γλύφει» τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ και πρόσαψε στην κυβέρνηση Μπάιντεν πως αποδυνάμωσε τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή, σε βαθμό που χάνουν την υποστήριξη παραδοσιακών συμμάχων τους.
Σε αντίθετο μήκος κύματος ήταν οι κινεζικές εκτιμήσεις για τις δηλώσεις Μακρόν. Οι δηλώσεις αυτές είναι «προφανώς καρπός μιας μακροχρόνιας παρατήρησης και σκέψης», εκτίμησε η Global Times, εφημερίδα που πρόσκειται στην κινεζική κυβέρνηση. «Κάποιοι επιθυμούν να δημιουργήσουν μια ψευδή εικόνα της Ευρώπης στην κοινή γνώμη και να κρύψουν τις πραγματικές φωνές και συμφέροντα» των Ευρωπαίων, πρόσθεσε η εφημερίδα. Ωστόσο «δεν είναι ρεαλιστικό» να πιστεύει κανείς ότι η Γαλλία θα συνταχθεί στο πλευρό της Κίνας σε περίπτωση σύγκρουσης με τις ΗΠΑ, προειδοποίησε ο Χου Σιζίν, πρώην διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ «έχουν κοινές αξίες και συνδέονται μέσω του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.
